Фото: REUTERS.
Жер сілкінісі — адам өзін өте дәрменсіз сезінетін табиғи құбылыстардың бірі. Сейсмофобия — жер сілкінісінен қорқу — әсіресе сейсмикалық белсенді аймақтарда тұратын адамдардың өмірін күрделендіруі мүмкін. ҚР ТЖМ медико-психологиялық қызметінің басқарма бастығы Даулет Үйсімбеков сейсмофобияның қалай пайда болатынын, оның қауіптілігі мен одан қалай арылуға болатынын түсіндірді.
Мазасыздық, қорқыныш және фобияның айырмашылығы неде?
Үйсімбековтің айтуынша, мазасыздық — адам нақты неден қорқып тұрғанын түсінбейтін белгісіз толқу сезімі. Ал нақты бір құбылыс немесе оқиға пайда болса, бұл жағдай қорқынышқа айналады, мысалы, жер сілкінісі кезінде. Қорқыныш басым болған кезде ол фобияға айналады. Сейсмофобия, яғни жер сілкінісінен патологиялық қорқу, көбінесе осы табиғи апатқа ұшырап, психологиялық жарақат алған адамдарда дамиды, мысалы, жақындарын жоғалтқан жағдайда.
Жер сілкінісінен кейінгі қорқыныш қанша уақытқа созылады?
Жер сілкінісінен кейінгі қорқыныштың ұзақтығы адамның жеке ерекшеліктеріне және стресске бейімделу қабілетіне байланысты. Егер мазасыздық бірнеше ай бойы кетпесе, бұл фобияға айналуы мүмкін. Үйсімбеков мұндай жағдайларда психологқа жүгіну қажет екенін айтады.
Жер сілкінісінен қорқу тек сейсмикалық белсенді аймақтарда ғана емес
Сейсмофобия көбіне жер сілкінісі жиі болатын аймақтарда тұратын адамдар арасында кездеседі, алайда, бейбіт аймақтардан сейсмикалық белсенді аймақтарға көшкен адамдарда да пайда болуы мүмкін. Мысалы, Жапонияда жер сілкінісі жиі болғандықтан, тұрғындар бұл құбылысқа салқынқандылықпен қарап, не істеу керектігін біледі.
Дайындық қорқынышпен күресуге қалай көмектеседі?
Кейбір адамдар үшін ықтимал қауіпке дайындық арқылы қорқынышпен күресу жеңіл. Мұндай әдістердің бірі — төтенше жағдайларға арналған қажетті заттар салынған «тревожный чемоданчик» жинау. Бұл реттелгенді ұнататын, тәртіпті адамдар үшін өздерін сабырлы сезінуге көмектеседі. Сондай-ақ, алдын ала эвакуациялау жоспарын біліп, үйден шығу жолдарын ойластыру да пайдалы.
Жер сілкінісі кезінде қалай әрекет ету керек?
Жер сілкінісі кезінде өзіңізді және жақындарыңызды қорғауға назар аудару маңызды. Үйсімбековтің айтуынша, қауіпті жағдайда адамның инстинкті «қал немесе қаш» деп әрекет етеді. Егер қашуға шешім қабылдасаңыз, ең қажетті заттарды алып, қауіпсіз жерге шығуға тырысыңыз. Дүрбелеңге салынып, қимылдай алмай қалған адамдарға жақындары көмектесуі қажет.
Алматыдағы жер сілкінісі: соңғы оқиғалар мен болжамдар
5 қарашада Алматы және Алматы облысында болған жер сілкінісі қалада 3 балл, Талғар ауданында 4 баллды құрады, бұл қала тұрғындарына табиғи апат қаупін тағы да еске салды. ҚР ТЖМ мамандарының айтуынша, жыл соңына дейін үлкен және қиратушы жер сілкіністері күтілмейді.
