Қытай Халық Республикасы Украинадағы бітімгерлік миссияға қатысу мүмкіндігін қарастырып жатыр. Бұл туралы Qazaq.today ақпарат агенттігі Welt Am Sonntag басылымына сілтеме жасап хабарлайды. Еуропалық дипломаттардың мәліметінше, Бейжіңнің бұл ниеті Ресейдің шетелдік бітімгерлерге қарсылығын жұмсартуға ықпал етуі мүмкін.
Қытай тарапынан ресми мәлімдеме болмаса да, Брюссельдегі қытайлық дипломаттар Еуропа елдерінің ҚХР-дың ықтимал қатысуы туралы көзқарасын зерттеген. Бұл Бейжіңнің жағдайды бақылап қана қоймай, нақты қадамдарға дайын екенін білдіруі мүмкін.
Бітімгерлік бастаманың бастауында – Франция мен Ұлыбритания
Украинадағы жағдай ушығып тұрған тұста алғаш болып бітімгерлік күштерді енгізу туралы Франция мен Ұлыбритания бастама көтерген болатын. Кейінірек Лондон бұл бастаманы қолдауға басқа да ондаған ел дайын екенін мәлімдеді. Германия бұл тақырыпты талқылауға әлі ерте деп санаса, Ресей СІМ бұл ұсынысты «бос сандырақ» деп бағалады.
Қытайдың рөлі қандай болуы мүмкін?
Қытай өз сыртқы саяси ұстанымында бейтараптық пен дипломатиялық шешімдерге басымдық беретінін жиі айтады. Бірақ Украинадағы жағдай Қытайдың бейтарап ұстанымын қайта қарауға итермелеуі мүмкін. Егер Қытай шынымен де бітімгерлік миссияға қатысса, бұл бірнеше деңгейдегі геосаяси өзгерістерге әкелуі мүмкін:
-
Қытай мен Ресей арасындағы стратегиялық қатынас: Бейжіңнің бұл шешімі Мәскеумен арадағы сенімге сызат түсіруі мүмкін.
-
Қытайдың Батыс елдерімен диалогы: Бұл қадам Қытайдың Еуропа елдерімен қарым-қатынасты жақсартуына сеп болуы ықтимал.
-
Украина дағдарысын бейбіт жолмен шешу: Қытайдың қатысуы әскери емес шешімдерге серпін беруі мүмкін.
Сарапшылар не дейді?
Саясаттанушы Марат Төлегеновтің пікірінше, Қытайдың бітімгерлік миссияға қатысуы — оның халықаралық сахнадағы жаңа белсенді рөлінің белгісі.
«Қытай бұрын тек экономика саласында белсенді ойыншы ретінде танылса, енді геосаяси процестерге де араласа бастады. Украина мәселесінде Бейжің бейбітші рөл атқаруға тырысуы мүмкін, бұл оның халықаралық имиджін нығайтады», – дейді ол.
Ресейдің ұстанымы мен ықтимал реакциялар
Ресей Сыртқы істер министрлігі бітімгерлік күштерді Украинаға жіберу туралы ұсыныстарды «орынсыз» және «нақақ сандырақ» деп атады. Дегенмен, Қытайдың араласуы жағдайында Мәскеудің ұстанымында өзгерістер болуы да ықтимал. Қытай – Ресей үшін маңызды стратегиялық серіктес, сол себепті Бейжіңнің позициясы Мәскеудің шешімдеріне әсер етуі мүмкін.
Қытайдың Украинаға бітімгерлік мақсатта әскер жіберу ықтималдығы — халықаралық аренада маңызы зор қадам болуы мүмкін. Бұл шешім әлемдік геосаясаттағы күштердің қайта бөлінуіне әсер етіп, Украинадағы соғысты дипломатиялық жолмен шешуге серпін беруі мүмкін. Алайда бұл бастаманың жүзеге асуы Ресей мен Батыс елдерінің келісіміне тікелей байланысты.
