Рамазан Тоқтаров (1935-2001) – қазақтың көрнекті жазушысы, журналист, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының иегері. Ол Павлодар қаласында дүниеге келіп, қазақ әдебиетіне өлшеусіз үлес қосқан тұлға. Өкінішке қарай, оның есімі мен еңбегі туған өлкесінде елеусіз қалып отыр. Qazaq.today сайты қаламгердің шығармашылығы мен өмірі туралы ақпарат беруді жөн санады.
Білім және еңбек жолы
Рамазан Тоқтаров Алматы шет тілдер институтының француз тілі факультетін, кейін Мәскеу әдебиет институтының жоғары курсын бітірген. Ол еңбек жолын Павлодар облыстық газетінде бастап, «Лениншіл жас» (қазіргі «Жас Алаш»), «Қазақ әдебиеті» газеттерінде қызмет атқарды. Сонымен қатар, «Мәдениет және тұрмыс» журналында, Қазақстан Жазушылар одағының проза секциясының кеңесшісі, «Жұлдыз» журналының редакторының орынбасары болды.
Шығармашылық мұрасы
Рамазан Тоқтаров қазақ әдебиетінде ең көп роман жазған қаламгерлердің бірі. Оның негізгі шығармаларының қатарында:
- «Бақыт»
- «Ертіс мұхитқа құяды»
- «Тұлпардың сыны»
- «Жердің үлгісі»
- «Ғасыр наны»
- «Сусамыр»
- «Таңбалы жарғақтың құпиясы»
- «Жендет»
- «Бақытты құлдықтың ақыры»
- «Абайдың жұмбағы»
«Абайдың жұмбағы» романы үшін ол Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығына ие болды. Оның шығармалары қазақ халқының тарихы мен мәдениетін тереңінен зерттеп, оқырманға ұсынды.
Жазушы туралы насихат аз
Рамазан Тоқтаровтың туған жері Павлодар қаласы болғанымен, оның есімі мен еңбегі бұл өңірде тиісті дәрежеде насихатталмай келеді. Жазушының құрметіне бірде-бір көше немесе мекеме атауы берілмегені – бұл облыс билігі мен мәдениетіне жауапты тұлғаларға сын. Оның «Ертіс мұхитқа құяды» романы арқылы Ертіс өзеніне мәңгілік ескерткіш қойғанын ескерсек, Павлодар қаласындағы көшелердің біріне оның есімін беру орынды болар еді.
Ұсыныстар мен бастамалар
Жазушының шығармашылығын насихаттау және оның есімін ұлықтау мақсатында бірнеше ұсыныстар бар:
- Көшеге есімін беру: Павлодар қаласындағы Луначарский көшесін Рамазан Тоқтаровтың атына өзгерту. Бұл көше Ертіс өзенінен басталып, жазушының өмірі мен шығармашылығымен тығыз байланысты.
- Көптомдық шығармалар жинағы: Жазушының еңбектерін қайта басып шығарып, оқырманға қолжетімді ету. Кітапханалардағы кітаптары ескіргендіктен, жаңа басылымдар қажет.
- Күнделіктерін жариялау: Рамазан Тоқтаров өмір бойы күнделік жүргізген. Бұл күнделіктер әдебиетіміз үшін құнды мұра болып табылады және оларды жарыққа шығару маңызды.
- Әдеби байқау ұйымдастыру: Жазушының атында проза жанры бойынша әдеби байқау өткізу арқылы оның есімін жандандырып, жас қаламгерлерді ынталандыру.
Марапаттары мен танымалдығы
Рамазан Тоқтаров Халықаралық «Алаш» әдеби сыйлығының және Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының иегері. Ол қазақ әдебиетінің дамуына елеулі үлес қосқанымен, оның еңбектері туған жерінде тиісті бағасын ала алмай отыр.
Қорытынды
Рамазан Тоқтаров – қазақ әдебиетінің дамуына зор үлес қосқан жазушы. Оның шығармалары ұлттық мәдениетіміздің байлығын көрсетіп, келер ұрпаққа мұра болып қалды. Туған өлкесінде оның есімін ұлықтау – Павлодар өңірінің мәдениеті мен әдебиетіне деген құрметтің белгісі болар еді. Бұл тек жазушының рухына тағзым емес, сонымен қатар, өскелең ұрпаққа өнеге.
Әдебиетімізді ардақтайық, тұлғаларымызды ұлықтайық!
