Алматыда Саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарын еске алу күніне орай, 1931-1933 жылдардағы ашаршылық құрбандарына арналған ескерткішке гүл қою рәсімі өтті. Салтанатты рәсімге Алматы қаласындағы зиялы қауым мен тұрғындар қатысты.
Тарихи Құндылықтарды Қастерлеу
Гүл қою рәсімінің алдында белгілі тарихшы Хангелді Әбжанов қуғын-сүргін мағынасын тек белгілі бір жылдармен шектемей, отарлық-тоталитарлық дәуірдің барлығы деп түсіну қажеттігін атап өтті.
Хангелді Әбжановтың Сөзі:
– Бүгін тарихымыздағы ең қаралы күндерді еске алып отырмыз. Қуғын-сүргін дегенде көбіне біз 1937-1938 жылдарды айтамыз. Ол дұрыс емес. Өйткені отар елдің тарихы қашан да қанмен жазылған. Сырым Датұлы, Исатай мен Махамбет, Амангелді – бұл тұлағалар қуғындалған жоқ па сонда? Біз тарихи өрісімізді кеңейтіп, бүкіл отарлық-тоталитарлық дәуірді қуғын-сүргін тоны деп есептеуіміз. Қазір осы мәселеге бетіміз бұрылып жатыр, комиссия жұмыс істеді. Комиссияның ізденістері 51 том болып жарияланды. Әлі 20 том жарияланады. Бұрын түсімізге де кірмеген құжаттарды қолымызға ұстадық. Қасірет әкеге де, анаға да, балаға да түскен екен. Оған төтеп берген қазақ деген халық өлген жоқ. Өлсе де, тірілді, – деді тарихшы.
Зиялы Қауымды Қараламауға Шақыру
Хангелді Әбжанов қуғын-сүргін тақырыбын көтергенде қазақ зиялыларын ақ пен қараға бөліп, ел үшін өмірін арнаған тұлғаларды қараламауға шақырды.
Әбжановтың Қарапайым Халқына Үндеуі:
– Қуғын-сүргін тақырыбын қозғағанда өз халқымыздан жау іздемесек. Өйткені бүгінде Сәкенді, Тұрарды Әлекеңе қарсы қоятындар көбейіп кетті. Оларды ату аз деп жүргендер бар. Не деген сұмдық. Біреуі қызылдарды қолдаса, біреуі қарсы болды. Бірақ барлығы халқы үшін қызмет етті, бүкіл өмірін халқына арнады. Өмірде олар идеялық жағынан келіспесе де, түпкі арман-мақсаты бір болатын. Әлекең 1937 жылы түрмеге қамалғанда “мен де, Ахмет Байтұрсынұлы да, Тұрар Рысқұлов та, Сәкен Сейфуллин де – бәріміз ұлтшылмыз, бәріміз алашордашымыз” деп айтқан. Ұлт көсемінің осы сөзін үгіт-насихатымыздың да, ғылыми зерттеуіміздің де іргетасына алсақ жаман болмас едік, – деді Хангелді Әбжанов.
Қуғын-Сүргін Және Ашаршылық Құрбандарын Еске Алу Күні
31 мамыр күні — Саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарын еске алу күні ретінде белгіленген. Бұл күн қазақ халқының басына түскен ең қаралы кезеңдерді еске алу және құрбан болған азаматтарды құрметтеу мақсатында аталып өтеді. Алматы қаласындағы зиялы қауым мен тұрғындар бұл күнді ерекше ықыласпен атап өтіп, гүл қою рәсіміне белсене қатысты.
Көрнекті Тұлғалардың Естелігі
1931-1933 жылдардағы ашаршылық пен қуғын-сүргін қазақ халқының тарихындағы ең қайғылы беттердің бірі болып табылады. Бұл кезеңде көптеген қазақ зиялылары, мемлекет қайраткерлері мен қарапайым халық репрессияға ұшырап, өмірден өтті. Бұл күн — олардың ерліктерін, өмірлерін және еңбектерін еске алу, олардың ұрпаққа қалдырған мұраларын бағалау үшін маңызды.
