Бір кездері посткеңестік кеңістіктің көшбасшысы болған Ресей бүгінде әлемдік авиациялық хаб ретінде күйреуге жақын. Жанат Ардақтың мақаласы осы мәселені қозғайды. Егер 2021 жылы Ресейден әлемнің 121 еліне ұшып баруға болатын болса, 2024 жылдың басында бұл көрсеткіш 34 мемлекетке дейін қысқарды. Оның өзінде бұл елдердің көбісі өз әуежайларының басым бөлігін ресейлік ұшақтар үшін жауып тастап, негізінен бір-екі «әуе қақпасын» ғана ашық қалдырды.
Қазақстан арқылы транзит: Ресей үшін жалғыз жол ма?
140 миллион халқы бар Ресейдің бүгінгі жағдайы осындай және бұл ахуал тек нашарлауда. Салыстырмалы түрде айтсақ, Қазақстаннан әлемнің 34 еліне тікелей ұшып кетуге болады. Бұл тізім тоқсан сайын ұлғайып келеді. Мысалы, ҚР Көлік министрлігі 2025 жылдың соңына дейін Нью-Йорк, Мумбай, Токио, Сингапур, Шанхай сияқты мегаполистермен тікелей әуе қатынасын орнатуға уәде берді.
Ал Ресейдің ұқсас тізімі биыл қарқынды түрде қысқара бастады және бұл үрдіс келесі жылы да жалғасуы мүмкін. Бұған Ақтауда болған Azerbaijan Airlines (AZAL) әуе компаниясының Embraer 190 жолаушылар ұшағының апаты ықпал еткені байқалады.
Әзербайжан, Қазақстан, Израиль, БАӘ және Түрікменстан: Ресейге рейстер тоқтатылуда
- Oxu.Az агенттігінің хабарлауынша, Әзербайжан ресейлік әуе компаниялары үшін өзінің Баку және Гянджу әуежайларын жауып, Минеральные Воды, Сочи әуежайларынан келетін рейстерге берілген рұқсаттарын жойған. Салдарынан, ресейлік әуе компаниялары Әзербайжанға рейстерінен бас тартуға мәжбүр.
- Ресейлік «Азимут» әуе компаниясы бұл деректі растады. Оның мәліметінше, әзербайжандық авиациялық биліктің ұшуға рұқсатнамаларды жоюына байланысты Баку мен Гянджа әуежайлары слоттарын кері қайтарып алған.
- Қазақстандық Qazaq Air Астанадан Екатеринбургке рейстерін тоқтатты.
- Израильдің El Al әуе компаниясы да енді Ресейге сапар жасамайды. Ол бұрын Тель-Авивтен Мәскеуге және кері бағытта жолаушылар таситын.
- Арабтың FlyDubai әуе компаниясы рейстерінен бас тартты, бұған дейін ол Дубайдан Сочиге және Минводыға қатынайтын.
- Түрікменстанның мемлекеттік «Түрікменстан» авиакомпаниясы кем дегенде бір айға, 2025 жылғы 31 қаңтарға дейін Мәскеуге, «Ашхабад-Мәскеу-Ашхабад» маршруты бойынша рейстерін тоқтатып тастағанын жариялады.
Себеп: қауіпсіздік және сақтандыру мәселелері
Әуе тасымалдаушылар Ресейге неге ұшқысы келмейтінін ресми түрде түсіндірмеді. Бірақ барлығы осындай шешімді әзербайжандық ұшақ апатынан кейін қабылдағаны анық.
Бұл жағдай әлемдік авиакомпанияларды тікелей Ресейге немесе Ресей үстінен транзитпен ұшудан бас тартуға итермелеуі мүмкін. Себебі, апаттан кейін халықаралық сақтандыру компаниялары Ресей кеңістігін пайдаланатын әуе тасымалдаушыларының ұшақтарын сақтандыру ақысын жаппай көтеруі ықтимал. Бұл рейс шығынын арттырып, табысын жоққа шығарып, сапарды тиімсіз етуі мүмкін.
Еуроодақ Ресейге әуе кеңістігін жапты
Бұған дейін, 2022 жылғы 27 ақпанда Еурокомиссияның төрайымы Урсула фон дер Ляйен Еуроодақтың әуе кеңістігі Ресей үшін толығымен жабылғанын жариялаған болатын. Оның айтуынша, Еуропаның үстімен бұдан былай тіпті ресейлік бизнесмендердің жекеменшік джет-ұшақтары да ұшып өте алмайды.
Қорытынды: Ресей әуе қатынасынан оқшаулануда
Осылайша, бүгінде дүниежүзіндегі бірде-бір дамыған елдің Ресеймен тікелей әуе қатынасы жоқ. Еуропа құрлығындағы Сербиядан басқа елдерден Ресейге ұшақ ұшпайды, Ресейден ұшақ қабылдамайды. Олардың бәріне ресейліктер Қазақстан арқылы сапарлап жүр.
Ресей Федералдық қауіпсіздік қызметінің шекара қызметінің дерегінше, 2019 жылы Еуропа елдеріне 16,6 миллион ресейлік барып қайтыпты. Ал 2024 жылы небәрі 557 мың ресейлік қана Еуропаға жете алған.
