Фото: Дала қырандары

1 қазан күні сағат 13:00-де Астанада «Дала Қырандары» қоғамдық бірлестігі кәмелетке толмағандарға алкоголь өнімдерін заңсыз сату деректерін анықтау мақсатында рейд өткізді, деп хабарлайды Qazaq Today ақпарат порталы. 

Рейд барысында Ұлы Дала көшесі, 41/2 мекенжайындағы MyMart супермаркетінде бақылау сатып алу жүргізіліп, жасөспірімге жасын тексерместен ішімдік сатылғаны әшкереленді. Бұл жағдай қоғамда бұрыннан көтеріліп келе жатқан мәселенің ашық дәлеліне айналды.

«Алдап соқты» деген ақталу — жауапкершіліктен қашу

Сатушы заң бұзған сәтінде қолға түсіп, өз әрекетін «баланың жасын байқамадым, алдап соқты» деп түсіндіруге тырысты. Алайда сатып алушының жасын тексеруге ешқандай кедергі жоқ болатын. Бұл — тек немқұрайлықтың және заңды сыйламаудың көрінісі.

Тіпті дүкеннің қауіпсіздік қызметі де мәселенің маңызын түсінбей:

«Біз ешкімнің өміріне қастандық жасап жатқан жоқпыз», – деген жауап берді.

Бұл сөздер қоғам үшін алаңдатарлық. Себебі кәмелетке толмағандарға алкоголь сату — жай ғана заң бұзу емес, жас буынның денсаулығына және елдің болашағына ашық қауіп төндіру.

«Заң және тәртіп» қағидаты аяқасты болып тұр

Мемлекет басшысы қазір «Заң және тәртіп» қағидатына ерекше назар аударып отыр. Алайда іс жүзінде бұл бағыт толық орындалмай келе жатқаны анықталды.

«Дала қырандары» қозғалысының жетекшілері мәселенің күрделілігін жасырмайды:

«Біз екі жылдан астам уақыт бойы ел аумағында заңсыз алкоголь саудасына қарсы күресіп келеміз. Жүздеген тексеріс жүргіздік. Бірақ нәтижесі көңіл көншітпейді. Жасөспірімдерге ішімдік сату жалғасып жатыр. Бұл — жазаның әлсіздігін көрсетеді. Қолданыстағы айыппұлдардан кәсіпкерлер қорықпайды, ал жастардың өмірі ойыншыққа айналып отыр», – дейді ұйым өкілдері.

Соңғы жылдардағы мәліметтерге сүйенсек, Қазақстанда кәмелетке толмағандарға алкоголь сату деректері мыңнан асып кеткен. Бұл — бір ғана заң бұзу емес, жастардың ертеңіне бағытталған қасіретті қадам.

Алкогольге ерте жастан қол жеткізген бала денсаулықтан айырылып қана қоймайды, ол ертеңгі күні қылмысқа, нашақорлыққа немесе өзге де әлеуметтік мәселелерге тап болуы әбден мүмкін.

Сарапшылардың пікірінше, мұндай жағдайлар — ұлттың қауіпсіздігіне төнген ашық қатер.

Бүгінде қолданыстағы айыппұлдар кәсіпкерлерге сабақ болмай тұр. Кейбір сатушылар бір күндік пайда үшін заңды белден басып, жастардың өмірі мен денсаулығын қатерге тігуін жалғастыруда.

Осыған байланысты «Дала қырандары» кәсіп иелеріне үндеу жасады:

«Егер сатып алушының жасына сенім болмаса – құжатын сұраңыз. Күмәндансаңыз – сатудан бас тартыңыз. Бүгінгі табыс ертең сізді құтқармайды. Ал жастардың тағдыры үшін жауап беру әлдеқайда ауыр болады», – делінді ұйымның ресми мәлімдемесінде.

Астанадағы рейд бір ғана дүкеннің заң бұзғанын әшкерелеп қойған жоқ, сонымен қатар елдегі жүйелі проблеманы көрсетіп берді.

– Заң талаптары толық орындалмайды;

– Жаза тым жеңіл, кәсіпкерлер қорықпайды;

– Жастар еш кедергісіз ішімдікке қол жеткізіп отыр.

Бұл — жай ғана кемшілік емес, ұлттық қауіпсіздікке төнген қатер.

Мемлекет, қоғам және кәсіпкерлер ортақ жауапкершілікпен әрекет етпейінше, «Заң және тәртіп» қағидаты сөз жүзінде ғана қала береді. Жасөспірімнің қолына түскен алкоголь — кішкентай қателік емес, ұлт болашағына бағытталған қауіптің нақты дәлелі.