Коллаж: qazaqtoday
Табиғатта сұлулық пен сымбат кездейсоқ берілмейді. Ол – тіршілік үшін күрестің, ұрпақ жалғастырудың және үстемдік көрсетудің бір тетігі. Жануарлар әлеміне көз жүгіртсек, көп жағдайда аталықтар аналықтарға қарағанда әлдеқайда айбарлы, көрікті әрі көзге бірден түседі. Бұл – табиғаттың ежелден қалыптасқан заңы.
Мысалы, арыстанды алайық. Аталық арыстанның қалың, айбатты жалы – оның басты артықшылығы. Ғалымдардың айтуынша, жалы қалың әрі қарақоңыр түсті арыстандар аналықтар үшін тартымдырақ саналады. Сонымен қатар, жалы оның күшін, денсаулығын және қарсыластарынан үстем екенін білдіреді. Ал аналық арыстандарда мұндай белгі жоқ, себебі олардың басты міндеті – аң аулау мен ұрпақты өсіру.
Құстар әлемінде де осы көрініс анық байқалады. Тауыс құсының аталығы – табиғаттағы ең сәнді жаратылыстардың бірі. Оның алып, түрлі-түсті құйрығы өмір сүруге қолайсыз болғанымен, аналықты өзіне тарту үшін қажет. Бұл құйрық «мен мықтымын, денім сау, генім күшті» деген белгі іспетті. Ал аналық тауыс әлдеқайда қарапайым түсті, көзге түспейтін кейіпте болады.
Бұғылар мен маралдарда аталықтардың мүйізі ерекше рөл атқарады. Үлкен әрі тармақты мүйіз – тек әшекей емес, күш пен үстемдіктің символы. Аталықтар мүйіз арқылы бір-бірімен айқасып, аналықтарға лайық екенін дәлелдейді. Табиғатта мұндай «артық жүк» тек күштілерге ғана беріледі.
Жәндіктер әлемінде де осы заңдылық сақталған. Кейбір қоңыздардың аталықтары алып «мүйіздерімен», ал көбелектердің аталықтары ашық, қанық түстерімен ерекшеленеді. Бұл белгілер өмір сүру үшін емес, көзге түсу үшін қажет. Табиғатта байқалмай қалған аталық – ұрпақ қалдырмай қалуы мүмкін.
Адам да осы табиғи жүйеден тыс қалған емес. Ер адамдардың бойы биігірек, бұлшық еті дамыған, дауысы жуан болуы – биологиялық тұрғыдан үстемдік пен қорғаныс белгісі. Табиғат ер адамды көзге түсетін, айқын бейнелі етіп жаратқан. Ер адамның басты тартымдылығы оның табиғи болмысында, қозғалысында, сенімділігінде жатыр.
Психологтар мен антропологтардың пікірінше, адамдар арасындағы тартымдылық та жануарлар әлеміндегі заңдылықтарға ұқсас. Сенімді жүріс, тік қалып, көзқарас, дауыс ырғағы – мұның бәрі табиғи сымбаттың бір бөлігі. Мұндай қасиеттер уақытша бояумен немесе жасанды өзгеріспен толық алмастырылмайды.
Қазіргі заманда кейбір ер азаматтардың сыртқы келбетіне ерекше мән беріп, косметика қолдануы – қоғамдағы жаңа үрдістердің бірі. Мұны түбегейлі жоққа шығару немесе қатты сынау да артық болар. Себебі күтім жасау – тазалық пен ұқыптылықтың белгісі. Дегенмен, күтім мен болмысты өзгерту арасындағы шекараны ажырата білу маңызды.
Табиғат ер адамға онсыз да сымбат, айбар және ерекшелік берген. Еркектік тартымдылық тек бет әлпетте емес, мінезде, жауапкершілікте, сөз бен іс сәйкестігінде көрінеді. Артық бояу мен жасанды әсер кейде сол табиғи күшті көмескі етіп жіберуі мүмкін.
Сондықтан бүгінгі ер азаматтарға арналған басты үндеу – боянбаңдар деген қатаң тыйым емес, табиғи болмыстарыңды жоғалтпаңдар деген ой. Арыстаннан адамға дейін созылған заңдылық бір нәрсені айқын көрсетеді: табиғат сымбатты етіп жаратқанды қолдан жасап өзгерту міндет емес. Ең маңыздысы – сол табиғи келбетті, ішкі айбарды сақтай білу.
