Сурет: pixabay.com
Ағарған өнімдер – қазақтың күнделікті дастарқанында ертеден бар, тағамдық әрі мәдени мәні зор сүт өнімдері. Сүт, айран, қымыз, шұбат, қатық, ірімшік, сүзбе секілді тағамдар ағзаны қоректік заттармен қамтамасыз етіп қана қоймай, ас қорыту жүйесіне де оң әсер етеді. Дегенмен, кез келген өнім сияқты, ағарғанның да өзіне тән пайдасы мен шектеулері бар.
Сүт өнімдерінің басты артықшылығы – құнарлылығы. Олар ақуызға, кальцийге, фосфорға, В тобы дәрумендеріне бай. Әсіресе кальций сүйек пен тістің беріктігін сақтауға көмектеседі, бұл балалар мен егде жастағы адамдар үшін маңызды. Ақуыз бұлшықет тінін қалыптастырып, ағзаның қалпына келуіне ықпал етеді.
Ашыған сүт өнімдері – айран, қымыз, шұбат – ішек микрофлорасын жақсартады. Олардың құрамындағы пайдалы бактериялар ас қорыту процесін реттеп, иммунитетті күшейтуге әсер етеді. Қымыз бен шұбаттың сергітетін, тәбетті ашатын қасиеті де бар. Халық медицинасында оларды әлсіздік пен шаршауды басу үшін қолданған.
Сонымен қатар, ағарған өнімдер энергия көзі ретінде де бағаланады. Табиғи сүт тағамдары ұзақ уақыт тоқтық сезімін сақтап, ағзаны қажетті май қышқылдарымен қамтамасыз етеді. Бұл физикалық еңбектегі адамдар мен спортпен шұғылданатындар үшін пайдалы.
Алайда ағарған өнімдерінің кейбір зиянды тұстары да бар. Ең алдымен, лактозаға төзбеушілігі бар адамдар үшін сүт пен кейбір сүт өнімдері асқазан-ішек жайсыздығын тудыруы мүмкін. Мұндай жағдайда ашытылған өнімдерді немесе лактозасыз баламаларды таңдаған жөн.
Майлылығы жоғары сүт тағамдарын шамадан тыс тұтыну артық салмақ пен холестериннің көбеюіне әкелуі ықтимал. Әсіресе дүкен сөрелеріндегі қант қосылған йогурттар мен тәтті сүт өнімдері бұл тұрғыда сақтықты талап етеді. Олардың құрамындағы жасырын қант пен қоспалар денсаулыққа кері әсер етуі мүмкін.
Тағы бір маңызды жайт – өнімнің сапасы мен қауіпсіздігі. Шикі, дұрыс өңделмеген сүт пен үй жағдайында санитарлық талап сақталмай дайындалған ағарған өнімдер жұқпалы аурулардың көзі болуы ықтимал. Сондықтан сертификатталған, тексерілген өнімдерді тұтыну аса маңызды.
Ағарған өнімдері – дұрыс әрі мөлшермен пайдаланған жағдайда денсаулыққа пайдалы тағам. Олар ағзаны қажетті қоректік заттармен қамтамасыз етеді, ас қорытуды жақсартады. Дегенмен жеке ерекшеліктерді, өнімнің сапасы мен құрамын ескеру қажет. Теңгерімді тамақтану қағидасын ұстанып, ағарғанды күнделікті ас мәзіріне саналы түрде енгізу – денсаулықты сақтаудың тиімді жолы.
