Сурет:pixabay.com
Бір кездері мұғалім ауылдың да, қаланың да ең сыйлы адамы еді. Үлкендер алдында сөзін бөлмейтін, ата-ана баласын ұстазға аманаттайтын. «Мұғалім айтса – ақиқат» деген түсінік санаға сіңген болатын. Ал бүгін сол мәртебе көмескіленіп, мұғалім қоғамдағы ең көп сыналатын, бірақ ең аз қорғалатын мамандықтардың біріне айналды.
Бұл өзгерістің бір себебі – ұстаздың беделін жүйелі түрде әлсіреткен қоғамдық көзқарас. Көп жағдайда білім беру жүйесіндегі кемшіліктер үшін жеке мұғалім жауапты сияқты көрінеді. Бағдарлама ауыр болса да, қағазбастылық көбейсе де, ата-ана мен қоғамның назары ең алдымен сыныптағы ұстазға ауады. Ал жүйелік мәселені жеке адамға арту – әділетсіз.
Тағы бір түйткіл – мұғалімнің кәсіби еркіндігінің шектелуі. Бүгінгі ұстаз тек білім беруші емес, есепші, психолог, әлеуметтік қызметкер, тіпті кейде ата-ананың алдында ақталушы тұлғаға айналған. Оқушының тәрбиесіндегі олқылық та, отбасындағы жауапсыздық та мұғалімнің мойнына ілінеді. Осылайша, ұстаздың негізгі миссиясы – оқыту мен тәрбиелеу – екінші орынға ығысып барады.
Әлеуметтік желілер де бұл үрдісті үдете түсті. Бір ғана видео немесе контекстен жұлынып алынған сөз арқылы мұғалім қоғамдық айыптауға ұшырайды. Оқиғаның екінші жағы, ұстаздың жағдайы, сыныптағы ахуал көбіне ескерусіз қалады. Ал мұндай қысым кәсіби күйзеліс пен мамандыққа деген сенімсіздікті күшейтеді.
Мұғалімге деген құрметтің азаюы – тек ұстаздың емес, тұтас қоғамның мәселесі. Өйткені білім сапасы ең алдымен мұғалімнің беделіне тікелей байланысты. Қадірі қашқан мамандыққа дарынды жастар ұмтылмайды, ал бұл болашақ ұрпақтың білім деңгейіне әсер етпей қоймайды.
Ұстазды құрметтеу – жай ғана әдеп немесе дәстүр емес, бұл ұлттық қауіпсіздік деңгейіндегі мәселе. Себебі елдің ертеңін тәрбиелейтін адамға бүгін дұрыс көзқарас қалыптаспаса, ертең оның салдары ауыр болады. Мұғалімді қолдау, сенім арту, кәсіби беделін қорғау – қоғамның ортақ жауапкершілігі.
Қоғам мұғалімді қайта қадірлеуді қағаздағы ұраннан емес, күнделікті қарым-қатынастан бастауы керек. Сонда ғана мектеп – білім ордасы, ал мұғалім – шынымен де ұлт ұстазы бола алады.
