Сурет: pixabay.con
Tабиғатта ұзақ жасайтын тасбақа, кит сияқты жануарлар бар. Бірақ керісінше, өмірі өте қысқа, тіпті бірнеше сағатпен ғана өлшенетін түрлер де бар. Ғалымдар мұндай жаратылыстарды «қысқа өмір циклді организмдер» деп атайды. Олар табиғи таңдау арқылы қысқа уақытта өсіп-өніп үлгеруге бейімделген. Төменде солардың ең танымал өкілдері туралы қызықты деректер берілген.
Жер бетіндегі ең қысқа өмір сүретін жәндік — біркүндік шыбын (эфемерлер). Ересек кезеңінің ұзақтығы кейде бар болғаны 3–5 сағат. Сирек жағдайда бір тәулікке жетеді. Олар ересек күйге жеткенде тамақтанбайды, өйткені асқорыту жүйесі толық дамымайды. Негізгі мақсаты – жұптасып, ұрпақ қалдыру. Бұл олардың табиғи эволюциялық стратегиясы.
Қысқа ғұмырлы жаратылыстардың тағы бірі — жеміс шыбыны (дрозофила). Оның өмір циклі 40–50 күн ғана. Дегенмен, тез көбейетін қасиеті оны әлемдегі ең көп зерттелетін зертханалық жәндіктердің біріне айналдырды. Ғалымдар генетикалық өзгерістерді, тұқымқуалаушылықты және қартаю механизмдерін осы шыбын арқылы зерттейді.
Теңіз ортасында тіршілік ететін планктондық организмдердің де кейбірі бірнеше күннен артық өмір сүрмейді. Мысалы, кейбір зоопланктон түрлерінің өмірі 2–3 күнмен шектеледі. Олар экожүйе үшін өте маңызды, өйткені көптеген балықтардың негізгі қорегі саналады.
Жерге жаңа түскен еліктің кейбір паразиттік құрттары да өте қысқа ғұмырлы. Олар иесінің денесіне жабысып, бірнеше сағат ішінде даму циклін аяқтайды. Мұндай түрлердің өмірі қысқа болса да, табиғи тепе-теңдікте маңызды рөл атқарады.
Табиғатта өмір ұзақтығы әр түрге әртүрлі беріледі. Бір күнмен шектелетін жәндіктер де, жүздеген жыл жасайтын жануарлар да бар. Бірақ қысқа өмір сүретін жаратылыстар да экожүйенің толыққанды бөлігі. Олар қысқа уақытта көбейіп, табиғи тізбектің үзілмеуін қамтамасыз етеді.
