Қазақстан қоғамында екінші әйел алу (тоқал) мәселесі қызу талқыға түсіп, оны заңдастыру туралы ұсыныстар айтылуда. Бұл тақырып әйелдер мен балалардың құқықтық қорғалуы тұрғысынан маңызды болып отыр.
Мәжіліс Депутаты Абзал Құспанның Ұсынысы
Мәжіліс депутаты, танымал заңгер Абзал Құспан журналист Е.Сейілханға берген сұхбатында Қазақстандағы көп әйел алу феномені туралы өз көзқарасын білдірді.
- Қазіргі Ахуал: Депутат Қазақстанда «де-юре» (заң жүзінде) екінші әйел алуға тыйым салынғанымен, «де-факто» (іс жүзінде) бұл құбылыстың кеңінен тарағанын атап өтті. Заңда тыйым болғанымен, екі немесе одан да көп әйел алғандарға қатысты арнайы жаза қарастырылмаған.
- Заңдастыру Қажеттілігі: А. Құспан бұл мәселенің реттелмейтін проблема екенін айтып, оны заңмен жүйелеуді ұсынды. Оның пікірінше, тоқал институтын заңдастыру екінші әйел мен одан туған балалардың құқықтық қорғалуын күшейтеді.
- Құқықтық Қорғау: «Тоқалдар құқықтық тұрғыда қорғалмаған, алимент ала алмайды, баласы үшін заңды күйеуінен тиісті жағдай жасауды талап ете алмайды. Әйел құқығын шынайы қорғау үшін бұл институтты заңдастыру керек,» – деді депутат.
❗️ Маңызды Ескерту: Абзал Құспан қоғамдық пікірталастардан кейін өзінің тоқалы жоқ екенін және болашақта да екінші әйел алу ниеті жоқ екенін баса айтты. Ол көп әйел алушылықты емес, некесіз қатынастағы әйелдер мен балалардың құқықтарын қорғауды дәріптеп отыр.
Қоғамдағы Қызу Пікірталас
Мәжілісменнің бұл мәлімдемесі қоғамда үлкен резонанс тудырып, түрлі пікірлер айтылды.
| Сарапшы / Қайраткер | Негізгі Пікір |
| Омар Жәлелұлы (Зерттеуші) | Тоқал алу арқылы бақытты болған адамды көрмегенін айтып, отбасының тұтастығын сақтау қажеттігіне назар аудартты. Өз тәжірибесіндегі қателіктері үшін жауапкершілік алатынын мәлімдеді. |
| Асылхан Дәрібаев (Қоғам Қайраткері) | Қазақ тарихында тоқал алу ерекше себепсіз (көбіне бәйбішеден бала болмағанда) болмағанын еске салды. Тоқалды заңдастыру идеясын рухани әлсіздіктің белгісі деп бағалады. |
| Тұрар Шәкен («Қара Шаңырақ» директоры) | «Тоқал» ұғымы мен некесіз қарым-қатынасты шатастырмауға шақырды. Шынайы тоқал – бәйбішенің рұқсатымен алынған әйел. |
| Ләззат Ахатова (Адвокат) | Екінші әйел алуды заңдастыру мұрагерлік дауларды ушықтырып, заңды қиындықтар тудыруы мүмкін екендігін ескертті. |
Абзал Құспанның ұсынысы Әйелдердің құқықтарын қорғау және Қазақстандағы отбасы институтын нығайту тұрғысынан маңызды мәселе көтеріп отыр.
- Парламент Құзыреті: Жаңарған Конституцияға сәйкес, Мәжіліс заң қабылдау мәселесінде толық дербестікке ие. Егер депутат әріптестері арасында қолдау тапса, көп әйел алуды заңдастыру туралы заң жобасын енгізу мүмкіндігі бар.
- Мақсаты: Депутаттың негізгі мақсаты – қазіргі уақытта құқықтық қорғаусыз қалған некесіз қатынастағы әйелдер мен олардың балаларының мәртебесін және қаржылық қамтамасыз етілуін заң жүзінде реттеу.
