Бұл туралы Сыртқы істер министрлігі мәлімдеді.
Қазақстан Республикасы, Қырғыз Республикасы, Тәжікстан Республикасы, Түрікменстан, Өзбекстан Республикасы және Америка Құрама Штаттарының үкіметтері арасында экономикалық саладағы ынтымақтастық туралы ниеттері жөніндегі мәлімдемеге қол қойылды.
С5+1 форматында дипломатиялық қатынастар орнатудың оныншы жылдығына орай, Қазақстан Республикасының, Қырғыз Республикасының, Тәжікстан Республикасының, Түрікменстанның, Өзбекстан Республикасының және Америка Құрама Штаттарының үкіметтерімен бірлесіп,
C5+1 дипломатиялық алаңы аясындағы экономикалық ынтымақтастық соңғы жылдары ондаған миллиард доллар көлеміндегі сауда мен инвестицияны қамтамасыз еткенін мойындай отырып,
елдердің егемендігі, тәуелсіздігі мен аумақтық тұтастығын қамтамасыз ететін тұрақты әрі қуатты экономикалардың маңыздылығын қайта растай отырып,
C5+1 елдері арасындағы сауда-экономикалық байланыстарды одан әрі нығайтуға бағытталған өңірлік тәсілді көздейтін B5+1 форматтың C5+1 халық дипломатиялық платформасын толықтыратын маңызды іскерлік әріптестік тетігі екендігін ескере отырып,
келесі өзара түсіністікке қол жеткізді:
C5+1 елдері өркендеуді, бейбітшілікті және ілгерлеуді қамтамасыз ету мақсатында экономикалық қызмет пен өзара іс-қимылды жандандыру арқылы келесі шараларды қабылдауға ниетті:
Коммерциялық орта
- Реттеу reformsларын іске асыру арқылы бизнес жүргізу шарттарын жеңілдету және сауда мен инвестицияларды ынталандыру;
- Шағын және орта бизнесті дамытуға қолдау көрсету;
- Экспорттық әлеуетті арттыру мен инновацияны ынталандыру мақсатында өзара тиімді бірлескен кәсіпорындардың құрылуын қолдау;
- Коммерциялық дауларды шешуде уақытылы әрі ашық рәсімдерді қамтамасыз ету, келісімшарттардың міндеттілігін құрметтеу қағидатын қолдау;
- Өнім сапасы мен қауіпсіздігін қамтамасыз ететін стандарттарды жетілдіру бағытында C5+1 елдері мойындаған халықаралық нормаларға сәйкес ынтымақтастық орнату;
- IT-стартаптар мен инновациялық компаниялардың дамуы үшін қолайлы жағдайлар жасау, венчурлік капиталға, акселераторларға және халықаралық нарықтарға жеңілдетілген қолжетімділікті қамтамасыз ету;
- Коммерциялық қызметті дамытуға мүмкіндік беретін ашық, тұрақты және әділ нарықтық ортаны қолдау;
- Зияткерлік меншік және басқа да құқықтарды қорғау мен орындауды күшейту арқылы инвесторлардың сенімін арттыру;
- Орталық Азия мен Америка Құрама Штаттары арасындағы экономикалық ынтымақтастықты ілгерлететін 2026 жылғы 4-6 ақпан аралығында Бішкек қаласында (Қырғыз Республикасы) өтетін B5+1 Форумын қолдау, сондай-ақ 2024 жылғы наурызда Алматы қаласында (Қазақстан Республикасы) өткен алғашқы B5+1 Форумының табысты нәтижелерін мойындау;
Сауда, инвестиция және маңызды минералдар
- Қауіпсіз, сенімді және әртараптандырылған энергетикалық жеткізілімдерді қамтамасыз ету, сондай-ақ энергетика және маңызды минералдар салаларындағы инвестициялар мен сауданы арттыруды көтермелеу;
- Бейбіт атом саласындағы ынтымақтастықты дамыту, оның ішінде әлеуетті арттыру, тиісті кадрлардың кәсібилігін нығайту және АЭХА кеңестеріне негізделген заманауи азаматтық ядролық технологияларды енгізу;
- Орталық Азия мемлекеттерінің маңызды минералдарын жаһандық жеткізу тізбегіне интеграциялау мақсатында геологиялық зерттеулерге, өндіру мен өңдеуге инвестициялар салуға жәрдемдесу, сондай-ақ қайта өңдеу салаларын қоса алғанда, қосылған құны жоғары өндірісті дамытуды ынталандыру үшін маңызды минералдар бойынша C5+1 диалогына қатысуды жалғастыру;
- Гидроэнергетика, туризм, ақпараттық технологиялар, электрондық коммерция және ауыл шаруашылығы сияқты жоғары өсім әлеуеті бар секторларда сауда мен инвестицияны ілгерілету;
- Сенімді интернет және коммуникациялық технологиялар мен инфрақұрылымды, оның ішінде талшықты-оптикалық желілер, 5G, 6G, суасты кабельдері, деректерді өңдеу орталықтарының жабдықтары, спутниктік байланыс сияқты цифрлық инфрақұрылымды дамыту мен енгізуді ілгерілету, сондай-ақ трансшекаралық деректер ағындарының қорғалуын қамтамасыз ететін халықаралық стандарттар мен озық тәжірибелермен үйлестіру, оның ішінде трансшекаралық деректердің құпиялылық ережелері жөніндегі Ғаламдық форум сияқты бастамалармен үндестікті қамтамасыз ету;
- Жасанды интеллект технологияларын дамыту арқылы инновациялық өсу мен халықаралық әріптестікке негізделген тұрақты цифрлық экономиканы қалыптастыруды ілгерілету;
- Жасанды интеллект пен цифрлық инновацияларды C5+1 жұмыс топтарының қызметіне біріктіру, үздік тәжірибелермен алмасу және ұлттық жасанды интеллект жүйелерін енгізуді ілгерілету;
- Жасанды интеллект саласындағы зерттеулер мен білім беру бойынша ынтымақтастықты ілгерілету, оның ішінде академиялық алмасуларды, оқыту бағдарламаларын және машиналық оқыту, робототехника мен деректерді талдау салаларындағы бірлескен ғылыми-зерттеу жобаларын дамыту;
- Ақылды қалалар мен Орталық Азия елдерінің цифрлық трансформациясын дамытуға жәрдемдесу;
- Цифрлық трансформация бастамаларын қолдау, оның ішінде электрондық үкіметті, бизнес пен азаматтарға арналған цифрлық қызметтерді, жасанды интеллект орталықтарын дамыту және кибертұрақтылықты арттыру;
- Киберқауіпсіздік саласындағы ынтымақтастықты нығайту, оның ішінде маңызды инфрақұрылымды қорғау, киберқауіптер туралы ақпарат алмасу, мамандарды даярлау және ортақ стандарттар мен сенімді цифрлық платформаларды көп тарапты тәсілмен әзірлеуді қолдау;
Транскаспий сауда маршруты және байланыстылық
- Транскаспий сауда жолының әлеуетін толық ашу және оны Халықаралық бейбітшілік пен өркендеу үшін Трамп жолымен (TRIPP) интеграциялау арқылы, С5+1 елдерінің және әлемдік қоғамдастықтың мүдделері үшін жүктердің, ақпараттың және энергияның қауіпсіз әрі тиімді қозғалысын қамтамасыз ету мақсатында жеткізу тізбектерінің өзара байланыстылығын және тұрақтылығын нығайту;
- Үйлестірілген және ашық кедендік режимдерге ұмтылуды жалғастыру;
- C5+1 елдері арасындағы әуе қатынасын кеңейту арқылы сауда-экономикалық және мәдени байланыстарды нығайту;
- Іскерлік байланыстарды нығайту және жұмыс күшінің кәсіби әлеуетін арттыруды қолдау мақсатында технологиялық, кен өндіру және басқа да жоғары өсім қарқыны бар салаларда кадрлар даярлауға бағытталған білім беру алмасуларын дамыту.
