Алаяқтар Павлодар облысы прокуратурасының қылмыстық қудалау басқармасы бастығы Рүстем Есеновті құрбанына айналдырғысы келген. Есенов интернет-алаяқтар оның жеке деректерін банктердің бірінің ақпараттық базасынан алуы мүмкін деп есептейді. Оқиғаға дейін бірнеше күн бұрын ол Павлодардағы сауда үйлерінің біріне несие картасын алуға өтініш берген, – деп хабарлайды qazaq.today сайты Tengrinews.kz тілшісіне сілтеме жасап.
Қоңырау шалған адам өзін банктің қауіпсіздік қызметіненмін деп таныстырған.
«Ол менің атыма бір миллион теңге несие алуға өтініш түскенін айтты. Өтініш бердіңіз бе деп сұрады. Мен телефон нөмірін сұрап, қайта хабарласатынымды айттым. Осыдан кейін әңгіме аяқталды. Дереу банкке хабарласып, атымда несие жоқ екенін анықтадым», – деді Рүстем Есенов.
Алаяқтар прокуратура қызметкерінің нөмірі мен жеке деректерін қайдан алғанын тек болжауға болады.
«Мүмкін менің деректерімді банктің дерекқорынан алған шығар. Бонус картасына өтініш берген кезде әкемнің атын көрсетпедім, ол ұзақ. Ал маған телефон соққан адам менің аты-жөнімді атап, әкемнің аты банкте тіркелмегенін айтты. Нөмірді тексердік. Ол еш жерде тіркелмеген. Олар кез келген адамға қоңырау шала береді. Әйеліме де телефон соқты. Ол бонус картасын ашқан, бірнеше күннен кейін алаяқтардан қоңыраулар келе бастады. Қылмыстық іс тергеліп жатқанын айтқан ер адам өзін Ішкі істер министрлігінің тергеушісімін деп таныстырды, содан кейін әңгімеге банктің қауіпсіздік қызметкері қосылды. Олар табанды түрде қоңырау шалып, өте сенімді сөйлейді, тіпті дөрекі де болады», – дейді Есенов.
Ресми деректерге сәйкес, Павлодар облысында жыл басынан бері мыңнан аса алаяқтық фактісі тіркелген, оның ішінде 702 интернет-алаяқтық фактісі. Облыстық прокуратура мәліметінше, алаяқтардың қулығына 45 пен 60 жас аралығындағы әйелдер жиі алданады.
Олар түрлі айла-амалдарға барады, заманауи технологияларды пайдаланады, деректерді алдаудың жаңа схемаларын ойлап табады.
«Жәбірленушіден смартфонға кейбір бағдарламаларды орнатуды сұрайтын жағдайлар бар, содан кейін иесі телефонын қолдана алмай қалады, ал алаяқтар қашықтан, мысалы, Ресейде немесе Украинада отырып, оның деректерін пайдаланады», – дейді Есенов.
Қылмыстық схемаларында алаяқтар көбінесе қазір жұмыс істейтін полиция қызметкерлерінің, прокурорлардың және жоғары лауазымды шенеуніктердің аты-жөндерін пайдаланады, олардың деректері құқық қорғау органдарының ресми сайттарында бар.
Қадағалау органы мәліметінше, өзіңізді қорғаудың ең оңай жолы – мұндай телефон қоңырауын үзіп, банкке қайта қоңырау шалу. Сондай-ақ, ешбір жағдайда сайттардағы, әсіресе тартымды бағамен ұсынылатын тауарлар, пәтер жалдау және т.б. үшін алдын ала төлем жасамаңыз.
Айта кетейік, қазір облыста 17 адам көп сериялы интернет алаяқтық жасады деген күдікке ілінген. Жыл басынан бері 29 адам сотталған.
