Сурет:pixabay.com
2026 жылғы 1 қаңтардан бастап Қазақстанда жаңартылған Салық кодексі қолданысқа енгізіледі. Үкімет бұл құжатты экономиканы жеңілдету, кәсіпкерлікке түсетін артық бюрократиялық жүктемені азайту және инвестиция тарту тетіктерін күшейту мақсатында әзірлеген. Жаңа кодекс салық жүйесінің құрылымына да, азаматтар мен бизнеске қойылатын талаптарға да айтарлықтай өзгеріс әкелмек.
Жаңартылған құжатқа сәйкес, салық есептілігінің көлемі шамамен үштен бірге қысқарады. Сонымен қатар, қолданыстағы салық түрлерінің саны азайып, жеңілдіктер жүйесі қайта қаралады. Үкімет дифференциалды салық мөлшерлемелерін енгізу арқылы экономиканың әр саласына икемді тәсіл қолдануды көздеп отыр. Бұл өзгерістердің басты мақсаты – адал салық төлеушілерге қолайлы жағдай жасау және инвестициялық белсенділікті арттыру.
Сонымен бірге, қымбат мүлік пен табысы жоғары тұтынуға бағытталған салық жүктемесі күшейтіледі. Бұл ретте «сән-салтанат салығы» деген жеке атау енгізілмегенімен, құны жоғары активтерге қолданылатын мөлшерлемелер өседі.
Жеке тұлғалар үшін де бірқатар маңызды жаңалық бар. Атап айтқанда, Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін зейнетақы төлемдері белгілі жағдайларды қоспағанда жеке табыс салығынан босатылады. Бұл зейнеткерлер үшін қаржылық жеңілдік болмақ. Сондай-ақ, автокөлік иелеріне қатысты өзгерістер қарастырылған: пайдаланылған мерзімі 10 жылдан асқан жеңіл көліктерге салынатын салық төмендетіледі. Ал І және ІІ топтағы мүгедектігі бар азаматтарға берілетін әлеуметтік салықтық шегерім көлемі бірнеше есе ұлғайтылады.
Қымбат мүлік иелеріне келсек, бірнеше тұрғын үйі бар әрі олардың жалпы құны жоғары азаматтар үшін салық мөлшерлемесі өседі. Сонымен қатар, бағасы ондаған миллион теңгеден асатын көліктерге, әуе және теңіз кемелеріне, сондай-ақ премиум санаттағы алкоголь мен темекі өнімдеріне жоғары акциздер қолданылады. Жергілікті мәслихаттарға жекелеген объектілердің есептік құнын арттыру құқығы беріледі.
2026 жылдан бастап денсаулық сақтау саласында да өзгерістер күтіледі. Облыстық ауруханаларда жаңа бейінді бөлімшелер ашылып, мамандандырылған медициналық көмектің қолжетімділігі артады. Кардиология, эндокринология, гематология сынды бағыттар бойынша ондаған жаңа бөлімше іске қосылып, төсек-орын қоры кеңейтіледі. Стационарлық медициналық қызмет тарифтері өсіп, бұл салаға бөлінетін қаржы көлемі ұлғаяды.
Табиғи ресурстарды басқару мәселесі де назардан тыс қалмаған. Жаңа талаптарға сәйкес, су ресурстары енді шексіз игілік ретінде қарастырылмайды. Өнеркәсіптік кәсіпорындар суды қайта пайдалану және үнемдеу жүйелерін енгізуге міндеттеледі. Су тұтынуды бақылау күшейіп, талаптарды орындамаған кәсіпорындарға айыппұл салу көзделген.
Ал еңбек және демалыс тәртібінде де нақты күнтізбелік өзгерістер бар. 2026 жылдың қаңтар айында мереке және демалыс күндерінің саны жұмыс аптасының түріне байланысты есептеледі. Жаңа жыл және Рождество мерекелеріне байланысты қазақстандықтар қосымша демалады.
Жалпы алғанда, 2026 жылдан бастап енгізілетін бұл реформалар салық жүйесін жаңғыртуға, әлеуметтік қолдауды жетілдіруге, медициналық қызмет сапасын арттыруға және табиғи ресурстарды ұқыпты пайдалануға бағытталған. Үкімет бұл өзгерістер елдің ұзақмерзімді дамуына және азаматтардың өмір сапасын жақсартуға ықпал етеді деп есептейді.
