Сурет:istock
Қазақстанда бірыңғай уақыт белдеуіне көшу туралы шешім қабылданғалы бері қоғамда тыныштық болған жоқ. Әсіресе шығыс және солтүстік өңірлерде наразылық күшейіп, әлеуметтік желілерде «уақытты кері қайтарыңдар» деген талап жиі айтыла бастады. Бұл тек тұрмыстық қолайсыздық емес, халықтың күнделікті өмір ырғағына тікелей әсер еткен әлеуметтік мәселе ретінде қабылданып отыр.
Көпшілік үшін басты уәж – табиғи уақыт пен биологиялық сағаттың бұзылуы. Қыста таңның тым кеш атуы, күннің ерте батуы адамдардың жұмысқа, оқуға, күнделікті тіршілігіне кері әсер етуде. Таңғы қараңғылықта мектепке шыққан балалар, күн сәулесін көрмей жұмысқа кірісетін азаматтар көбейді. Дәрігерлер мен ұйқы мамандары да бұл өзгерістің адам ағзасына салмақ түсіретінін айтып келеді: ұйқы режимі бұзылады, шаршау артады, күйзеліс күшейеді.
Тағы бір себеп – аймақтық теңсіздік сезімі. Қазақстан географиялық тұрғыдан кең аумақты алып жатыр, ал бір ғана уақыт белдеуіне байлау барлық өңірге бірдей қолайлы емес деген пікір жиі айтылады. Батыс пен шығыстың күн тәртібі бірдей емес. Кей тұрғындар бұл шешім ірі қалалардың немесе орталықтың ыңғайына қарай қабылданды деп санайды. Осыдан барып «бізді естімеді» деген қоғамдық реніш туындап отыр.
Билік болса бірыңғай уақыт белдеуін экономикалық және басқарушылық тұрғыдан тиімді деп түсіндіреді. Мемлекеттік органдардың жұмысы, логистика, бизнес пен байланыс жүйелері үшін бір уақыттың болуы оңтайлы делінеді. Алайда қоғам үшін тиімділік тек қағаздағы есеппен емес, күнделікті өмірдегі жайлылықпен өлшенеді. Сол себепті сарапшылар мәселені қайта талқылап, аймақтардың ерекшелігін ескеретін балама шешімдерді қарастыру қажеттігін алға тартып отыр.
«Ескі уақытты қайтарыңдар» деген талап – тек сағат тіліне қатысты мәселе емес. Бұл халықтың даусын есту, өмір сапасын сақтау, табиғи ырғақпен өмір сүруге деген ұмтылыс. Егер бұл үн елеусіз қалса, уақытқа деген наразылық ертең сенім дағдарысына ұласуы мүмкін. Сондықтан бірыңғай уақыт белдеуі мәселесі ашық талқылауды, ғылыми әрі қоғамдық негізделген шешімді қажет ететін өткір тақырып болып қала бермек.
