Сурет:freepik
Зейнеткерлік өмір сапасын бағалау тек зейнетақы мөлшерімен ғана шектелмейді.Ол әлеуметтік қолдау, денсаулық сақтау жүйесіне қолжетімділік, инфляция деңгейі және базалық тауарлар бағасы сияқты факторлармен бірге қарастырылуы тиіс. Қазақстан, Ресей және Қырғызстандағы зейнетақы жүйесінің салыстырмалы деректері 2025 жылғы ресми ақпаратқа негізделген.
Қазақстанда зейнеткерлер саны 2,5 миллионға жуық (қараша 2025) құрап отыр. Орташа жалпы зейнетақы төлемі шамамен 142–143 000 теңге деңгейінде (солардың ішінде ынтымақты және базалық компоненттері бар) тіркелген. Бұл сома жыл бойы салыстырмалы түрде тұрақты қалыпта сақталған.
Елде зейнетақы жүйесі базалық және ынтымақты төлемдерден тұрады, сонымен қатар зейнеткерлікке шығуға еңбек өтілі мен жарналар ықпал етеді. Үкімет әлеуметтік қорғауды арттыру шараларын жалғастыруда.
Ресей Федерациясында 2025 жылы орташа зейнетақының көлемі шамамен 23 175–25 200 рубль аралығында, яғни ай сайын есептегенде бұл көрсеткіш қолданыстағы ресми статистикада көрсетілген.
Рубльге шаққанда бұл сома басқа айырбас бағамдарымен салыстырғанда әлдеқайда төмен құндық көрсеткішке ие болуы мүмкін, әсіресе азық‑түлік пен коммуналдық қызметтердің құны ескерілгенде. Ресейде кей өңірлерде инфляция жоғары деңгейде сақталып отырғаны туралы деректер бар, бұл зейнеткерлердің сатып алу қабілетін төмендетеді.
Қырғыз Республикасында зейнетақы жүйесі бойынша 2025 жылғы деректерге сәйкес орташа айлық зейнетақы 11 226 сом деңгейінде.
Минимальды төлемдер заңда белгіленген және кейбір санаттар бойынша қосымша кепілдіктер қарастырылған. Елдегі бюджет есебінен қарттарға бағытталған қаражат көлемі артып келеді.
Айқын салыстыру үшін 2025 жылғы ресми деректерді ескерсек:
Қазақстан — орташа зейнетақыapproximately 142–143 000 теңге (~$320–350, бағамға тәуелді).
Ресей — орташа зейнетақыroughly 23 000–25 000 рубль (~$300–$320, бағамға тәуелді).
Қырғызстан — орташа зейнетақыabout 11 226 сом (~$130–$140, бағамға тәуелді).
Айырбаc бағамы тұрғысынан Қазақстан мен Ресейде зейнетақы сәл жоғары, ал Қырғызстанда айтарлықтай төмен. Қазақстанда зейнетақы төлемдерінің жалпы көлемі айтарлықтай жоғары және Үкімет тарапынан әлеуметтік қолдау шаралары жүйелі түрде жүзеге асырылуда. Ресейде зейнетақы мөлшері орташа айлық жалақы көлеміне қатысты кейде төмен деп бағаланады, ал азық‑түлік инфляциясы зейнеткерлердің сатып алу қабілетіне қысым жасайды. Қырғызстанда зейнетақы мөлшері басқа екі елмен салыстырғанда айтарлықтай төмен, бірақ өмір сүру құны да салыстырмалы түрде төмен болуы мүмкін.
Өмір сүру сапасы тек зейнетақы мөлшеріне тәуелді емес.Айталық денсаулық сақтауға қолжетімділік, коммуналдық қызметтер, азық‑түлік бағасы және әлеуметтік инфрақұрылым да маңызды рөл атқарады. Деректер көрсеткендей, Қазақстан зейнеткерлер үшін салыстырмалы түрде жоғары зейнетақы төлемін ұсынады, одан кейін Ресей, ал Қырғызстанда орташа зейнетақы ең төмен. Бұл статистикалық көрсеткіштер нақты қолда бар цифрларға негізделген.
