Қазақстанда алаяқтардың жаңа айласы белсенді таралып жатыр. Бұл жолы олар азаматтарды скринингке шақыру сылтауымен алдап, олардың жеке деректеріне қол жеткізбекші. Бұл туралы Qazaq.today ақпарат агенттігі хабарлайды. ҚР Денсаулық сақтау министрлігі халықты жаңа алаяқтық әрекеттерден сақ болуға шақырып, ресми түсініктеме берді.
Скринингке шақыру – алдау үшін жасалған сылтау
Желі қолданушысы Threads платформасында алаяқтардың әдісі туралы жазба жариялаған. Онда:
«Алаяқтар скринингке шақырамыз деп хабарласып, телефонға келген СМС-кодты сұрайды. Бұл кодты ешкімге айтуға болмайды. Аналар мен қыздарыңызды ескертіңіздер», – деп жазады.
Бұл жазба қоғамда үлкен резонанс тудырды, себебі бұл схема нақты медициналық процедураларға ұқсап, сенім ұялатады.
Министрлік не дейді?
ҚР Денсаулық сақтау министрлігі азаматтарға осындай алаяқтық әрекеттерден сақ болу керектігін ресми түрде мәлімдеді.
«Мемлекеттік медициналық ұйымдар ешқашан скринингке жазылуды растау үшін СМС-код талап етпейді. Бұл кодтар тек цифрлық сервистерге кіру немесе қаржылық операцияларды растау үшін қолданылады. Мұндай кодты бөгде адамдарға айту – үлкен қауіп», – деп хабарлады ведомстводан.
Мамандардың айтуынша, алаяқтар бұл мәліметтер арқылы азаматтардың eGov, Kaspi, банктік қосымшалар және басқа да маңызды цифрлық қызметтердегі аккаунттарына қол жеткізуі мүмкін.
Алаяқтықтан қалай сақтануға болады?
Мемлекет тарапынан келесі сақтық шаралары ұсынылады:
-
СМС-кодты ешкімге бермеңіз, тіпті ол адам өзін дәрігер, медқызметкер деп таныстырса да.
-
Ақпараттың рас-өтірігін тек ресми көздер арқылы тексеріңіз: өз емханаңыз, eGov порталы, немесе медициналық ақпараттық жүйелер арқылы.
-
Күмәнді әрекет байқасаңыз – бірден құқық қорғау органдарына хабарласыңыз.
Сарапшылар пікірі: сандық сауаттылық – басты қорғаныс
Ақпараттық қауіпсіздік жөніндегі сарапшы Нұрлан Смағұлов былай дейді:
«Соңғы жылдары алаяқтар адамдардың цифрлық сауатсыздығын пайдаланып, түрлі сценарийлер ойлап табуда. Скрининг – сенімге оңай кіретін тақырып. Сондықтан халыққа цифрлық қауіпсіздік мәдениетін қалыптастыру қажет».
Қазіргі цифрлық дәуірде азаматтардың жеке мәліметтеріне қол жеткізу – алаяқтар үшін басты нысана. Қазақстандықтардан сақ болу, тек ресми ақпаратқа сену және ешкімге құпия деректерді бермеу талап етіледі. Денсаулық сақтау жүйесіне сенімділік сақтау үшін әр адам өзінің ақпараттық қауіпсіздігін қамтамасыз етуі тиіс.
