4 шілде 2024 жылы Астанада өткен Шанхай ынтымақтастық ұйымы (ШЫҰ) саммитінде Беларусь Республикасының ШЫҰ-ға толық құқықты мүшелікке өтуі туралы құжатқа қол қойылды, деп хабарлайды Qazaq.today. Бұл туралы Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев мәлімдеді.
Тоқаев өз сөзінде:
«Ортақ күш-жігерімізбен, шанхай рухын нығайтып, шанхай принциптерін ілгерілете отырып, біз ШЫҰ-ны ең беделді халықаралық құрылымдардың біріне айналдырдық. Біздің бірлестігіміздің бірегейлігі мен үлкен әлеуетінің арқасында әлемде оған деген қызығушылық тұрақты түрде артып келеді. Бүгін Астанадағы саммитте біздің ұйымды одан әрі кеңейту туралы маңызды шешім қабылданады. Осы орайда Беларусь Республикасының президенті, құрметті Александр Григорьевич Лукашенконы қарсы алғым келеді. Беларусь Шанхай ынтымақтастық ұйымына толыққанды мүшелікке өту жолындағы қажетті процедураларды орындады. Қарсы пікірлер болмаса, Беларусь Республикасын ШЫҰ мемлекет-мүшелерінің құрамына қабылдау құжаттарын қол қою рәсімінен бастайық деп ұсынамын», — деді.
Беларусь ШЫҰ-ның толыққанды мүшесі ретінде қабылданды, осылайша, ШЫҰ-ның 10-мемлекеті болып отыр. ШЫҰ-ға мүше мемлекеттер қатарында енді Қазақстан, Қытай, Қырғызстан, Ресей, Тәжікстан, Өзбекстан, Үндістан, Иран, Пәкістан және Беларусь бар. Сонымен қатар, Ауғанстан мен Моңғолия ШЫҰ-ның бақылаушы мемлекеттері болып табылады, ал 14 мемлекет диалог бойынша серіктестер ретінде тіркелген.
ШЫҰ ресми сайтында ШЫҰ-ның құрылуы туралы айтылады:
«ШЫҰ Қазақстан Республикасы, Қытай Халық Республикасы, Қырғыз Республикасы, Ресей Федерациясы және Тәжікстан Республикасы арасында 1996 және 1997 жылдары қол қойылған әскери саладағы сенімді нығайту және қарулы күштерді өзара қысқарту туралы келісімдер негізінде құрылған. Аталған келісімдердің Азия кеңістігі үшін бұрын-соңды болмаған сипаты ескеріле отырып, олардың орындалуын жоғары деңгейде бақылау туралы шешім қабылданды».
Қазақстандық саясаттанушы Данияр Әшімбаевтың пікірінше, Беларусьтің ШЫҰ-ға қосылуы — бұл заңды процесс. Беларусь 2015 жылдан бері ШЫҰ-да бақылаушы мәртебесіне ие болып, 2022 жылы ұйымға мүшелікке өтініш берген.
«Беларусьтің Шанхай ынтымақтастық ұйымына қабылдануы — ШЫҰ-ның тек азиялық бағытта ғана емес, сонымен бірге батыс бағытта да кеңейе алатынын көрсетеді. ШЫҰ іс жүзінде НАТО шекарасына жетті. Бұл ШЫҰ-ның әскери-саяси ұйым ретінде жоспарланғанын ескере отырып, ең сәйкес бағалау болып табылады», — дейді Әшімбаев.
Саясаттанушының айтуынша, Беларусьтің ұйымға қосылуы ШЫҰ үшін Азия өңіріндегі қауіпсіздік қана емес, сонымен қатар бүкіл Еуразия континентіндегі қауіпсіздік маңызды екенін білдіреді.
Беларусьтің үлкен индустриялық және аграрлық әлеуеті бар болғандықтан, ол Шанхай ынтымақтастық ұйымының экономикасын күшейтеді, ал бұл ұйымға мүше елдер әлем халқының шамамен 3,5 миллиардына және әлемдік ЖІӨ-нің шамамен 25%-ына ие.
