Бүгін 11 қыркүйек оқиғасына 23 жыл толды – бұл ХХІ ғасырдағы ең ірі террорлық шабуылдардың бірі ретінде тарихта қалған трагедия. 2001 жылы АҚШ-та болған бұл оқиға жаһандық саясатқа, қауіпсіздік жүйесіне және дүниежүзілік қарым-қатынастарға терең әсер етті. Qazaq.today порталы осы күн туралы қысқаша жазба әзірледі.
Шабуыл туралы мәліметтер
2001 жылдың 11 қыркүйегінде, таңғы сағат 8:46-да, Америка Құрама Штаттарының Нью-Йорк қаласындағы Дүниежүзілік сауда орталығының егіз мұнараларына бірінші ұшақ соғылды. Одан кейінгі бір сағаттың ішінде екінші ұшақ та мұнараларға соқтығысты. Бұл шабуылдарды Аль-Каида террорлық ұйымы ұйымдастырды деп танылды. Төрт ұшақтың екеуі егіз мұнараларға, біреуі Пентагонға, ал төртіншісі Пенсильвания штатында құлады.
Шабуыл нәтижесінде 2977 адам қаза тапты, мыңдаған адам жарақат алды. Бұл оқиға АҚШ тарихындағы ең ауыр террорлық шабуыл болып саналады.
Әлемнің өзгерісі
11 қыркүйек оқиғасынан кейін дүниежүзілік қауіпсіздік жүйесі үлкен өзгеріске ұшырады. АҚШ пен оның одақтастары терроризмге қарсы жаһандық соғыс жариялады. Ауғанстанда «Талибан» режимін құлатуға бағытталған соғыс басталды, өйткені бұл елде Аль-Каида басшылығы паналап жүрген деп саналды.
Патриоттық акті және басқа да заңдар арқылы ішкі қауіпсіздік шаралары қатаңдатылды. Әуежайлардағы қауіпсіздік ережелері күшейтіліп, жолаушыларды тексеру жүйелері дамыды.
Сонымен қатар, Халықаралық саясат та өзгере бастады. Терроризмге қарсы коалициялар құрылып, мемлекетаралық қарым-қатынастар жаңа деңгейге көтерілді. АҚШ-тың сыртқы саясаты да қатты өзгеріп, әскери және дипломатиялық қадамдарда белсенділік таныта бастады.
Әлеуметтік және мәдени өзгерістер
11 қыркүйек оқиғасы адамзатқа қауіп-қатерлердің жаңа түрлерін көрсетті. Терроризм тек белгілі бір елдерге емес, бүкіл әлемге әсер ететін жаһандық қауіп екені түсінікті болды. Бұл оқиға БАҚ-та, кино, әдебиетте және мәдениетте жиі талқыланып, жаңа көзқарастар мен ұғымдардың қалыптасуына әсер етті.
11 қыркүйек оқиғасы бүкіл әлемнің саяси, әлеуметтік және мәдени құрылымдарын түбегейлі өзгертті. Бұл трагедиядан кейін әлем қауіпсіздік шараларын күшейтіп, халықаралық терроризмге қарсы күресті жаңа деңгейге көтерді. Оқиға адамзаттың ынтымақтастығы мен бірлігінің маңызын көрсетті.
Еске алу күні ретінде, бұл оқиға тек қана қасірет емес, сонымен қатар бейбітшілік пен қауіпсіздікке деген ұмтылыстың символы болып қалмақ.
