Қазақстан Ұлттық Банкінің төрағасының орынбасары Әлия Молдабекова валюта нарығындағы қазіргі жағдайға түсініктеме берді. Оның айтуынша, соңғы уақытта қаржы нарықтарында жаһандық деңгейде тұрақсыздық байқалып отыр, бұл АҚШ-тағы саяси жағдайлармен және әлемдік экономикалық факторлармен байланысты.
Нарықтағы негізгі факторлар
- АҚШ-тағы саяси өзгерістер: АҚШ-тағы президент сайлауының нәтижелері нарықтарға айтарлықтай әсер етті. Дональд Трамптың жеңісі нәтижесінде доллар күшейіп, дамушы елдердің валюталарына қысым түсті. Қыркүйек айында 100,8 деңгейіне дейін төмендеген DXY индексі қарашада 105,5 деңгейіне жетіп, доллардың нығаюына себеп болды. Бұл әсіресе теңге бағамына кері әсерін тигізді.
- Мұнай бағасының төмендеуі: Мұнай бағасы да тұрақсызданып, қарашаның басынан бері баррель үшін 74-75 доллардан 71,83 долларға дейін түсті. Экономистер мұнай жеткізілімінің артуы және доллардың күшеюі нарықтағы ұсыныстың көбеюіне әкеліп, шикізат бағасының төмендеуіне ықпал еткенін айтады. Күшті доллар мұнай сияқты шикізат тауарлары үшін әдетте теріс фактор саналады.
- Сұраныс пен ұсыныстың дисбалансы: Сыртқы нарықтағы жағдай валюта нарығына қатысушылардың сұранысы мен ұсынысына әсер етті. Шетел валютасына сұраныс артып, ал ұсыныс азайған. Бұл да теңге бағамының әлсіреуіне әкелді.
Теңге бағамының құбылуы
Қарашаның басынан бастап теңге шамамен 1,4%-ға әлсіреп, биржада 1 АҚШ доллары 495 теңгеге жетті. Әлия Молдабекованың айтуынша, бұл жағдайға спекулятивтік сипаттағы операциялардың артуы да ықпал етуде. Спекулятивті мәмілелер валюта бағамын құбылтқанымен, Ұлттық банк негізінен фундаменталды факторларға сүйенетінін мәлімдеді. Соған қарамастан, соңғы күндері ұлттық валютаның шамадан тыс құбылып отырғанын айтты.
Ұлттық банктің шаралары
Ұлттық банк валюта нарығындағы жағдайды мұқият қадағалап отыр. Спекулятивтік көңіл-күйдің сақталуы теңгенің әділ бағамын қалыптастыруға кері әсер ететініне байланысты, банк қажет болған жағдайда валюталық интервенция жүргізуге дайын екенін жеткізді. Мұндай қадам ұлттық валютаның күрт өзгеруінің алдын алу және нарық тұрақтылығын қамтамасыз ету үшін қажет болуы мүмкін.
Болжамдар
Қаржыгерлер қауымдастығының пікірінше, қазіргі нарық жағдайы жалғасса, алдағы уақытта доллар бағамы 507 теңгеге дейін көтерілуі мүмкін.
Теңгенің құбылмалы жағдайына сыртқы нарықтағы өзгерістер, мұнай бағасының төмендеуі және ішкі нарықтағы спекулятивтік әрекеттер әсер етуде. Ұлттық банк жағдайды тұрақтандыру үшін жедел әрекет етуге дайын.
